Ülkemizde ve dünyada baharın gelişi birçok farklı etkinlikle kutlanmaktadır. Hıdırellez, baharın gelişini müjdeleyen kutlamalardan biridir. Her yıl mayıs başında kutlanan Hıdırellez’de dilekler tutulur, baharın gelişi için hazırlıklar yapılır, yeni giysiler alınır. Peki Hıdırellez nedir ve ne zaman kutlanır?
Detaylar burada…
Hıdırellez nedir?
Hıdırellez, özellikle Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya’da kutlanan, baharın gelişini müjdeleyen bir bayramdır. Darda kalanların yardımına koşan Hızır’ın (Ruz-ı Hızır) doğduğu gün olarak kabul edilir. Ayrıca Hızır ile denizlerin hükümdarı İlyas’ın buluştuğu sanılır ve buluşmaları kutlanır.
Hıdırellez günü, Hristiyanlar tarafından da baharın ve doğanın uyandığı gün olarak kabul edilir. Ortodokslar bu günü ‘Aya Yorgi’, Katolikler ise ‘Aziz George’ olarak kutlarlar.
Hıdırellez ne zaman?
Hıdırellez, Türkiye’de 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gecede kutlanır. 5 Mayıs, kış mevsiminin bittiği ve yaz günlerinin geldiği gün olarak kabul edilir. Hızır günlerinin 6 Mayıs’tan itibaren başladığı kabul edilmektedir.
Hızır Günleri 8 Kasım’a kadar sürer. 8 Kasım’dan sonra Kasım Günleri denilen kış günleri yaşanmaya başlar.
Hıdırellez’in kesin olarak nereden kaynaklandığını belirlemek mümkün değildir. Hıdırellez, hem İslam öncesi Türk kültüründe hem de Orta Asya ve Ortadoğu kültürlerinde yeri olan bir bayramdır. Hıdırellez geleneklerine bakıldığında birçok farklı kültürün bir arada yaşadığı görülmektedir.
Ateşin üzerinden atlamak, kağıt üzerinde dilek tutmak, temizlik yapmak, yeni giysiler almak gibi ritüeller birçok kültürde yer almış ve Hıdırellez’in vazgeçilmez modülü olmuştur.
Hıdırellez Etkinlikleri Nelerdir?
Hıdırellez günü özellikle Hızır’ın ziyarete geleceğine inanılarak kutlanır. Bu kutlamalarda ev temizlenir, banyo yapılır, giysiler temizlenir, mümkünse yeni giysiler alınır. Hızır’ın temiz olmayan eve gelmeyeceği düşünülür.
Hızır’ın gittiği yerlere rahmet geleceğine inanılır. Bu nedenle yemek kapları ve para keseleri ağızları açık bırakılmaktadır. Bu günde yapılan duaların kabul olduğuna inanılır ve özellikle çocuk ve şans isteyen gençlerin dua etmeleri tavsiye edilir. Bazı yörelerde kurban kesme adeti devam etmektedir.
Hıdırellez kutlamalarında beyaz giysiler tercih edilmekte, ormanlık ve sulak yerlere gidilerek kutlamalar yapılmaktadır. Hızır’ın gittiği sanılan yerleri dolaşıp oralardaki çiçekleri toplamakta fayda olduğuna inanılır.
Hıdırellez ve Gülağacı Geleneği
Hıdırellez gününün en nadide geleneklerinden biri de gül ağacına dilek tutulmasıdır. Hıdırellez gününden bir önceki akşam, dilek dileklerini bir kağıda yazarak veya çizerek bir gül ağacının koluna bağlarlar. Bu kağıtlar ayrıca gül ağacının tabanına da gömülebilir.
Gül ağacının merhamet getirdiğine inanıldığı için ağacın dibine madeni para gömmek de yaygındır.
Ayrıca Hıdırellez’de her türlü musibetten korunmak için ateşin üzerinden üç kez atlamak gerektiğine inanılır. Hıdırellez’de denizden veya dereden alınan 41 taşın bir yıl bekletilip ertesi yıl tekrar suya atılmasıyla dileklerin gerçekleştiğine inanılır.
Ayrıca denizden alınan su dolu bir kap konuta serpilmesi, üzerine dilek yazılı bir kağıt bırakılması ve yoğurt mayalanması gelenekler arasındadır.
